rodospress.com

Λαμβάνοντας υπόψη τον Ορισμό: Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής μέσα στα πλαίσια της φέρουσας ικανότητας των υποστηρικτικών οικοσυστημάτων IUCN, UNEP και WWF, 1991.

Έχοντας υπόψη τα ακόλουθα ρητά:

Η αιωνιότητα είναι ποιότητα, δεν είναι ποσότητα, αυτό είναι το μεγάλο, πολύ απλό μυστικό Νίκος Καζαντζάκης 1883-1957

Δεν κληρονομούμε τη γη από τους προγόνους μας, τη δανειζόμαστε από τα παιδιά μας. Ινδιάνικη παροιμία

Η πρόκληση της εξεύρεσης ισορροπίας στις νησιωτικές περιοχές μεταξύ βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας είναι μεγάλη.

Αναγνωρίζεται ο βασικός ρόλος του τουρισμού στην οικονομία και η στρατηγική του σημασία, βάσει όχι μόνο ποσοτικών στατιστικών δεδομένων, αλλά και της ικανότητας του τομέα να δημιουργεί θέσεις απασχόλησης και να συμβάλει, έτσι, στους στόχους της απασχόλησης και της ανάπτυξης, σε ορισμένες περιπτώσεις μακροπρόθεσμα, μπορεί να έχει όμως ως αποτέλεσμα να υπερβληθούν τα όρια προς το χείρον που επιβάλλουν οι απαιτήσεις της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας .

Η βιωσιμότητα και η ανταγωνιστικότητα μιας νησιωτικής περιοχής εξαρτάται:

1ον Από την σχεδιασμένη πολιτική προγραμμάτων δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων που εξασφαλίζουν την βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα

2ον Το σύνολο των τομέων των δραστηριοτήτων λαμβάνει υπόψη την ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας των επισκεπτών (ικανοποίηση, αίσθησης ασφάλειας, ελευθερίας, ισότητας) σε ένα κόσμο που αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για μια ισορροπία που για την επίτευξή της πρέπει να συμβάλουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και τομείς της οικονομίας (πρωτογενής γεωργία), δευτερογενής (μεταποίηση) και τριτογενής (υπηρεσίες).

Οι σημαντικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη.

· Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών και των πολιτιστικών πόρων

· ελαχιστοποίηση της χρήσης των πόρων και της ρύπανσης

· μείωση της εποχικότητας της ζήτησης

· αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου

· βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών επαγγελμάτων

· εγγύηση της ασφάλειας των τουριστών και των τοπικών κοινοτήτων στις οποίες προσφέρονται οι τουριστικές υπηρεσίες.

· Οδική ασφάλεια,

· Παροχή υπηρεσιών Υγείας,

· Ανεπτυγμένα δίκτυα υποδομών, ενέργειας, ύδρευσης, αποχέτευσης, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών.

· Ιδιαίτερα τα νησιά πρόσφορου μεγέθους επιβάλλετε η ανάπτυξης της γεωργίας με σχέδιο παραγωγής προϊόντων συγκριτικού πλεονεκτήματος από τα προϊόντα μαζικής παραγωγής, και επιβάρυνσης με μεγάλο κόστος μεταφοράς για τις ανάγκες επισιτισμού των επισκεπτών.

· Η εκπαίδευση - μετεκπαίδευση στη μεταποίηση γεωργικών αλιευτικών προϊόντων σε τοπικά εδέσματα.

· Η εκπαίδευση - μετεκπαίδευση στη μεταποίηση άλλων πρώτων υλών σε προϊόντα τοπικής παράδοσης που έχει ανάγκη το κάθε νησί για την διατήρηση, συντήρηση, του ιστορικού περιβάλλοντος, μνημεία, οικισμοί, προϊόντων υψηλής χειροτεχνίας, ένδυσης, υπόδησης, κοσμημάτων κλπ.

για την επίτευξη των στόχων και των προκλήσεων, απαιτείται συνεπής δράση που προϋποθέτει συνεργασία και υπεύθυνη διαχείριση του πρώτου, του δευτέρου, και του τρίτου βαθμού διοίκησης, με την ιδιωτικό τομέα.

Πρόγραμμα μακροχρόνιο με στόχο την αναβάθμιση του τουριστικού νησιωτικού τουριστικού προϊόντος.

Επιβάλλετε μετά από 60 χρόνια εμπειρίας, με επακόλουθο εξέλιξης που όλοι ζήσαμε και ζούμε την προσφυγή της πλειοψηφίας του νησιωτικού παραγωγικού ιστού στην μονοκαλλιέργεια, με αποτέλεσμα σε κρίσεις παγκόσμιες οικονομικές ή πανδημιών να βλέπουμε τα νησιά να απομονώνονται από τον εφοδιασμό τους κυρίως σε είδη πρώτης ανάγκης και επισιτισμού τους.

Επιπλέον προστέθηκε τα τελευταία 20 χρόνια το μοντέλο διακοπών ALL INCLUSIVE δίνοντας την δυνατότητα στις μάζες να κάνουν διακοπές φθηνές σε καταλύματα 1.000 – 2.000 και άνω κλινών 5 και 4 αστέρων με όλες τις παροχές σίτισης, διασκέδασης, αγορών εντός των ξενοδοχείων ώστε οι παραθεριστές αυτοί να μην αισθάνονται την ανάγκη βιώματος των έξω- ξενοδοχειακών δραστηριοτήτων, αγορών, σίτισης, διασκέδασης κλπ, με αποτέλεσμα ο κοινωνικός ιστός να μαραζώνει.

Αρχές που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:

· Τήρηση των ορίων χωρητικότητας ( αντοχής του περιβάλλοντος) του προορισμού, των εγκαταστάσεων και του όγκου των τουριστικών ροών ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιοχές και στις παράκτιες .

· Κατάλληλος βηματισμός και ρυθμός ανάπτυξης για τους διαθέσιμους φυσικούς, πολιτισμικούς και κοινωνικούς πόρους.

· Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας.

Απαιτείται η συνεργασία όλων των ενδιαφερομένων μερών του τομέα σε εθελούσια και συνεχή βάση. Επιπλέον η τήρηση της αρχής της επικουρικότητας, με δράσεις που αναλαμβάνονται κατ’ αρχήν από τους ίδιους τους προορισμούς, αλλά και με την υποστήριξη εθνικού και ευρωπαϊκού επιπέδου.

Η ένταξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας στις πολιτικές αποφάσεις και εφαρμογή τους σε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών προγραμματισμών και νομοθεσιών είναι προϋπόθεση.

Ο τουρισμός πρέπει να επηρεάζει θετικά το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο από οικονομική, πολιτιστική και περιβαλλοντική άποψη, όπως και το αστικό περιβάλλον.

Ο τουρισμός είναι ένας τομέας δυναμικός, ο οποίος δημιουργεί πολλές θέσεις απασχόλησης τώρα και στο μέλλον και διαθέτει ικανότητα δημιουργίας θέσεων απασχόλησης που χαρακτηρίζονται από ποιότητα, σταθερότητα και κοινωνικά δικαιώματα·

Ο τουρισμός δεν είναι απαλλαγμένος όμως από προβλήματα που δημιουργηθήκαν λόγο της ανυπαρξίας του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού ιδιαίτερα στα νησιά και τις παράκτιες περιοχές.

Η υπερεκμετάλλευση των φυσικών, ιστορικών, πολιτισμικών πλεονεκτημάτων, μετέτρεψε τον τουρισμό σε μαζικό και εποχικού χαρακτήρα, που οδήγησαν τον τομέα σε μείωση της ανταγωνιστικότητας·

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πόροι που διατίθενται άμεσα ή έμμεσα στον τουρισμό να χρησιμοποιούνται αποδοτικά και αποτελεσματικά για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης και πράσινης ανάπτυξης.

Προκειμένου να προωθηθεί η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα του τουρισμού, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προορισμών και το συγκριτικό πλεονέκτημα κάθε νησιωτικής περιοχής.

Συνιστάται κατά τον σχεδιασμό των πολιτικών σχετικά με τον τομέα του τουρισμού, να δίδεται προσοχή στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των περιοχών που εξαρτώνται έντονα από τον τουρισμό και να συνεκτιμώνται κατάλληλα οι ανάγκες των. Στο πλαίσιο αυτό έχει μεγάλη σημασία η αξιοποίηση των προορισμών και των τοπικών ταυτοτήτων που συνιστούν το εκπληκτικό Ελληνικό καλειδοσκόπιο.

Ο "προορισμός νησιωτική Ελλάδα" μπορεί να περιλαμβάνει πληθώρα προϊόντων, εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ορισμένα είναι παγκοσμίως γνωστά, ο ήλιος θάλασσα δεν επαρκεί, πολλές άλλες μορφές είναι αναξιοποίητες όπου πραγματικά έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα που το καθένα χαρακτηρίζεται από τη δική του τοπική ταυτότητα.

Η σημασία της ταυτότητας,

Η ταυτότητα μιας περιοχής είναι ένα πολύπλοκο σύνολο που χαρακτηρίζει την ενότητά του:

1.αρμονικός συνδυασμός των ιστορικών συμβόλων,

2. πλοκή των διαπροσωπικών σχέσεων,

3. δίκτυα υποδομών και υπηρεσιών,

4. ευκαιρίες συνάντησης,

5. τοπία,

6. φύση,

7. τοπικά προϊόντα,

8. φαγητό,

9. παραδόσεις,

10.Ιστορία, πολιτισμός,

11. τέχνη,

Η ταυτότητα είναι η πεμπτουσία ενός τόπου (το πνεύμα του τόπου): όλα όσα τον κάνουν μοναδικό, ανεπανάληπτο και αναντικατάστατο.

Αυτό που καθιστά επιθυμητό έναν τουριστικό προορισμό είναι το σύστημα αξιών με το οποίο προβάλλεται.

Είναι απαραίτητο να προωθηθεί η διάδοση μιας τουριστικής νοοτροπίας που να βασίζεται:

α) στον άνθρωπο και στο σεβασμό,

β) στη συνειδητοποίηση και στην ταυτότητα,

γ) στην αρχή της ευθύνης

δ) στην υποδοχή

ε) στην φιλοξενία

ζ) στην προστασία του περιβάλλοντος.

Επίσης, πρέπει να επισημανθεί η ανάγκη διαδικασιών κατάρτισης (των εργαζομένων, των επιχειρηματιών και των στελεχών διοίκησης) με μόνιμο χαρακτήρα, και να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την υποστήριξη της τοπικής ανάπτυξης του τουρισμού και των πολιτικών για την απασχόληση.

Η συνεχής κατάρτιση πρέπει να αποσκοπεί στο να:

α) δημιουργεί νέα επαγγέλματα,

β) καθορίζει νέες αρμοδιότητες,

γ) δημιουργεί νέες ευκαιρίες απασχόλησης,

δ) δημιουργεί εθνικό, περιφερειακό και τοπικό δίκτυο για την καινοτομία στο πεδίο της κατάρτισης και της έρευνας για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού,

Ποιότητα των υπηρεσιών.

Το τουριστικό προϊόν είναι ένα σύμπλεγμα αγαθών, υπηρεσιών και εμπειριών στην παραγωγή του οποίου συμβάλουν οι επιχειρήσεις και οι δημόσιοι φορείς που λειτουργούν επί τόπου.

Κατά συνέπεια, ο προορισμός είναι το εργαστήριο όπου συγκεντρώνονται και διαμορφώνονται τα τουριστικά προϊόντα.

Η ποιότητα είναι η Λυδία λίθος των συντονισμένων ενεργειών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.

Η ποιότητα συνδέεται με την άποψη του τουρίστα (που πιστοποιεί την ποιότητα) και με το επίπεδο ικανοποίησης σε σχέση με την εμπειρία του από τον τόπο και το προϊόν.

Η ικανοποίηση των προσώπων που ζουν, με διάφορους τρόπους, την τουριστική εμπειρία αποτελεί πρώτιστο στόχο της παραγωγικής διαδικασίας αγαθών, υπηρεσιών και εμπειριών.

Τουρισμός και περιβάλλον:

Ο αντίκτυπος και η βιωσιμότητα της τουριστικής ανάπτυξης.

Η έννοια της «αειφορίας» της τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να επεκταθεί και να αφορά όχι μόνο τη διαφύλαξη και την δυνατότητα αναπαραγωγής των φυσικών πόρων αλλά και την ανάλυση και τη διαχείριση των κοινωνικών και πολιτιστικών συνεπειών στον τουριστικό προορισμό και στις αξίες αναφοράς της τοπικής κοινότητας.

Εν προκειμένω, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα προβλήματα των νησιωτικών περιοχών με μεγαλύτερη τουριστική κίνηση, για να αποφευχθεί η εμφάνιση αρνητικής στάσης και αντιτουριστικής συμπεριφοράς και αποτελεσμάτων.

Η ευκαιρία μετάλλαξης του νησιωτικού γερασμένου μοντέλου τουρισμού σε ένα νέο ποιοτικό πρότυπο, ανταγωνιστικό μοντέλο, ίσως μπορεί να προέλθει από τους νέους πόρους που θα προκύψουν 2021 – 2026 από την Ε.Ε.

Οι νέες καινοτόμες ιδέες υπάρχουν! το ερώτημα η «ελίτ» υπάρχει για να αναβαθμίσει το γερασμένο, υπέρ- εκμεταλλευόμενο και διαστρεβλωμένο μοντέλο τουρισμού στα ελληνικά νησιά διαμάντια?

* * *

Νίκος Βασιλαράς