rodospress.com

Οι πέντε χώρες που σηκώνουν το βάρος της μεταναστευτικής κρίσης απαιτούν από την Κομισιόν αλληλεγγύη στην πράξη.

Η διάσκεψη των πέντε ευρωπαϊκών χωρών πρώτης υποδοχής των μεταναστευτικών ροών (MED-5) στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή, τόσο για την αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού όσο και για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και βέβαια της Ελλάδας με την Τουρκία. Στις 25 και 26 Μαρτίου, στη Σύνοδο Κορυφής οι ηγέτες της Ε.Ε. θα πραγματοποιήσουν τηλεδιάσκεψη, προκειμένου να θέσουν επί τάπητος το θέμα των ευρωτουρκικών σχέσεων και της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο προσκήνιο έχει τεθεί με δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων η λειτουργία της κοινής δήλωσης Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας, η οποία στην πράξη έχει καταστεί ανενεργή όσον αφορά τις επιστροφές, καθώς η τελευταία αποστολή επιστροφών από την Ελλάδα στην Τουρκία πραγματοποιήθηκε στις 5/3/2020 σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται η συζήτηση πάνω στην πρόταση της Επιτροπής για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου. Οπως προκύπτει από τα έως τώρα δεδομένα, τα κράτη-μέλη πρώτης υποδοχής (όρος που προσδιορίζεται από τη γεωγραφική τους θέση) θα συνεχίσουν να σηκώνουν το βάρος όχι μόνο της υποδοχής αλλά και του screening των αφιχθέντων και άρα της φιλοξενίας τους για σημαντικό χρονικό διάστημα. Η διαμόρφωση ενός κοινού μετώπου από τις χώρες που επιβαρύνονται περισσότερο, όπως αυτό παρουσιάστηκε στη διάσκεψη, είναι σημαντική παρά το γεγονός ότι και οι χώρες πρώτης υποδοχής έχουν να αντιμετωπίσουν διαφορετικές προκλήσεις όσον αφορά την προέλευση των μεταναστευτικών ροών.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης περιγράφει στην «Κ» τις βασικές προσδοκίες της Ελλάδας αλλά και των MED-5 από τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις.

– Το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, με βάση την πρόταση της Επιτροπής, εκτιμάται ότι στην πράξη θα απαλλάξει τις χώρες πρώτης υποδοχής από το δυσανάλογο βάρος που σηκώνουν έως τώρα σε σχέση με τις μεταναστευτικές ροές που δέχεται η Ευρώπη;

– Το προτεινόμενο νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, όπως παρουσιάστηκε στην πρωταρχική του μορφή, αποτελεί μια πρώτη βάση συζήτησης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να συμβιβάσει διαφορετικές απόψεις που προτάσσουν τα κράτη-μέλη. Η πρόταση συγκέντρωσε τις ενστάσεις των χωρών πρώτης υποδοχής, και για αυτό είναι σημαντική η κοινή στάση που καθορίστηκε στη Διάσκεψη των MED-5. Οι χώρες πρώτης υποδοχής δεν θα συμβιβαστούν ξανά με τον ρόλο του «αχθοφόρου» της μεταναστευτικής κρίσης. Σήμερα, προστατεύουν τα σύνορα, σηκώνουν δυσανάλογο βάρος, ειδικά στις ακριτικές περιοχές, εξετάζουν τις αιτήσεις ασύλου, φιλοξενούν τους αιτούντες άσυλο, παράσχουν προστασία στους ευάλωτους, επιστρέφουν όσους δεν δικαιούνται διεθνή προστασία και ενσωματώνουν τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες. Εχουμε εξαντλήσει τις δικές μας ευθύνες και βάσει των αρχών της Ευρωπαϊκής Ενωσης ζητάμε την έμπρακτη και ουσιαστική αλληλεγγύη των εταίρων στη δίκαιη κατανομή των βαρών της μεταναστευτικής κρίσης.

– Οι χώρες πρώτης υποδοχής, δέχονται μεταναστευτικές ροές από διαφορετικές χώρες. Ετσι για παράδειγμα, η Τουρκία αποτελεί κυρίως ελληνικό πρόβλημα. Με αυτό το δεδομένο οι χώρες πρώτης γραμμής μπορούν να αποτελέσουν «κοινό μέτωπο»;

– Οι χώρες πρώτης γραμμής μοιράζονται κοινές προκλήσεις ως προς την προστασία των συνόρων, την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου και την ταχεία επίτευξη επιστροφών. Βιώνουν την ανασφάλεια των ροών και τις επιπτώσεις στις τοπικές μας κοινωνίες. Οπως βιώσαμε στα πέντε νησιά του Αιγαίου. Αρα, η βάση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε είναι κοινή. Οι χώρες προέλευσης διαφέρουν σε κάποιο βαθμό, διαφέρουν περισσότερο οι χώρες διέλευσης. Αλλά σε κάθε περίπτωση, η ενίσχυση της εξωτερικής διάστασης είναι κοινός στόχος. Να συνεργαστούμε πιο αποτελεσματικά με τις χώρες αυτές, προσφέροντας κίνητρα και αναλόγως αντικίνητρα, στοχεύοντας σε καλύτερες συνεργασίες, δραστικό περιορισμό των ροών και επιτάχυνση των επιστροφών όσων δεν δικαιούνται διεθνή προστασία.

– Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να ενσωματώνει το Νέο Σύμφωνο προκειμένου να καταστεί επωφελές για την Ελλάδα;

– Εμείς προτάσσουμε την αποτελεσματική προστασία των εξωτερικών συνόρων, σε εφαρμογή και σεβόμενοι το διεθνές δίκαιο. Εμμένουμε στη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών όσων δεν δικαιούνται διεθνή προστασία. Ηρθε η ώρα επιτέλους, η Ευρώπη να αξιοποιήσει το ειδικό «βάρος» της και να διανοίξει κοινούς διαδρόμους επιστροφών με τρίτες χώρες, χώρες προέλευσης και χώρες διέλευσης. Να θεσμοθετήσουμε μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων. Μα, πάνω από όλα, αναδεικνύουμε την ανάγκη ουσιαστικής αλληλεγγύης των εταίρων μας στην Ε.Ε.

«Οι προτάσεις της Επιτροπής δεν είναι ισορροπημένες»

Για το θέμα της διασφάλισης αποτελεσματικής και ως εκ τούτου υποχρεωτικής αλληλεγγύης προς τις χώρες πρώτης υποδοχής στο πλαίσιο του Νέου Συμφώνου μιλούν στην «Κ» οι υπουργοί Εσωτερικών των χωρών του ΜΕD-5.

• Λουτσιάν Λαμοργκέζε, υπουργός Εσωτερικών Ιταλίας: «Αποτελεί κοινό στόχο για τις μεσογειακές χώρες η έγκριση μιας μεταρρύθμισης του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά για ολόκληρη την Eνωση και να είναι βιώσιμο για όλα τα κράτη-μέλη. Για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα, είναι απαραίτητο να υπάρξει ένα σωστό σημείο ισορροπίας ανάμεσα στις ευθύνες που αποδίδονται στα κράτη-μέλη πρώτης εισόδου και στα εργαλεία αλληλεγγύης που τα άλλα κράτη προσφέρουν. Οι προτάσεις που συζητούνται, δυστυχώς, δεν είναι καθόλου ισορροπημένες, καθώς προβλέπουν διαδικασίες λεπτομερείς και δεσμευτικές στα σύνορα, που θα επιβαρύνουν πολύ τα κράτη που είναι περισσότερο εκτεθειμένα, ενώ οι μηχανισμοί αλληλεγγύης παραμένουν εθελοντικοί και, συνεπώς, αβέβαιοι και απρόβλεπτοι.

• Μπάιρον Καμιλέρι, υπουργός Εσωτερικών Μάλτας: «Υπάρχουν πολλά θετικά σημεία στο νέο Σύμφωνο, είμαστε όμως μακριά από το να διασφαλίσουμε ότι θα φέρει την αλλαγή που τόσο χρειάζονται οι πρώτες χώρες υποδοχής. Οι αλλαγές που προτείνονται, δεν θα είναι αποτελεσματικές εάν δεν βελτιώσουν την κατάσταση για τις χώρες που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις από την παράνομη μετανάστευση. Η συνάντηση των MED-5 στην Αθήνα, ήταν μία ακόμη ευκαιρία να επαναλάβουμε τη σημασία του να βρεθεί η ισορροπία μεταξύ των επιπρόσθετων ευθυνών και της αποτελεσματικής αλληλεγγύης, η οποία λείπει από το νέο Σύμφωνο. Το πρόβλημα δεν επιλύεται με χρήματα. Η αλληλεγγύη σε ένα μικρό νησί όπως η Μάλτα μπορεί να είναι αποτελεσματική μέσα από ένα προβλεπόμενο και υποχρεωτικό μηχανισμό επιστροφών. Ζητάμε ρεαλιστικές λύσεις οι οποίες αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα που ζουν χώρες με θαλάσσια σύνορα και πρέπει να διαχειριστούν ανθρώπους που βιώνουν δύσκολες καταστάσεις και προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη. Οι ΜED-5 συμφωνούν ότι οι πρώτες χώρες υποδοχής δεν μπορούν να δεχθούν επιπλέον ευθύνες χωρίς να έχουν τις απαραίτητες διασφαλίσεις ότι θα έχουν αποτελεσματική βοήθεια».

• Νίκος Νουρής, υπουργός Εσωτερικών Κύπρου: «Eνα Νέο Σύμφωνο θα είναι αποδεκτό εφόσον θα στηρίζεται στην αλληλεγγύη και θα παρέχει στήριξη ιδιαίτερα στα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής. Ωστόσο, μέσα από τις μέχρι τώρα συζητήσεις διαφαίνεται δυσκολία εξεύρεσης κοινού εδάφους για σειρά ζητημάτων. Η Κύπρος τα τέσσερα τελευταία χρόνια καταγράφει μια ανεπιθύμητη πρωτιά. Είμαστε η χώρα-μέλος με τον μεγαλύτερο κατ’ αναλογία αριθμό αιτούντων ασυλο, με το ποσοστό να πλησιάζει το 4% του συνολικού μας πληθυσμού. Ενώ έχουμε πετύχει να ελέγξουμε σε μεγάλο βαθμό την είσοδο στην χώρα μεταναστών, κάτι ανάλογο δεν συμβαίνει με τις καθημερινές και κατευθυνόμενες από την Τουρκία ροές από τα κατεχόμενα εδάφη μας, μέσω της πράσινης γραμμής. Το Σύμφωνο, όπως προτείνεται, περιέχει ένα σημαντικό αριθμό παραμέτρων, η εφαρμογή των οποίων δύναται να επιφέρει φόρτο στα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής. Την ίδια ώρα η παρεχόμενη στήριξη, και κυρίως η απροθυμία κρατών-μελών για πραγματική αλληλεγγύη και ανάληψη μέρους του μεταναστευτικού φόρτου, προβληματίζουν και δεν απαντούν στις βασικές μας ανησυχίες. Είναι σημαντικό, επίσης, να αναληφθούν κεντρικά από την Επιτροπή ο συντονισμός και η παρακολούθηση των επιστροφών προς τρίτες χώρες.

• Φερνάρντο Γκράντε Γκόμεζ, υπουργός Εσωτερικών Ισπανίας: «Eνα νέο ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου είναι αναμφίβολα αναγκαίο. Η Ισπανία, σε συντονισμό με τις άλλες χώρες του MED-5, κρατά μία στάση διαπραγματευτική που στηρίζεται στην υπεράσπιση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης, ασύλου και συνόρων, και σέβεται τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Eνωσης, όπου η ισομερής κατανομή ευθύνης και αλληλεγγύης είναι πραγματικότητα. Ως εκ τούτου, η ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης είναι ένα από τα “κλειδιά” της διαπραγμάτευσης, της οποίας κύριος στόχος πρέπει να είναι η κοινή και συντονισμένη άσκηση πρόληψης μέσω μιας αποτελεσματικής και πραγματικής συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης των μεταναστών. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρξει ένα μεταναστευτικό Σύμφωνο της Ε.Ε. χωρίς τη συμμετοχή των χωρών πρώτης εισόδου, και η συνάντηση της Αθήνας αποτελεί μια τέλεια και κατάλληλη ευκαιρία για να το υπογραμμίσουμε».