Αγωνία για το πώς θα ολοκληρωθεί η «σιωπηλή περίοδος» επώασης μετά το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος φαίνεται να υπάρχει στον επιστημονικό κόσμο.
Oι ειδικοί παρακολουθούν με αγωνία την εξέλιξη μετά και την τοπική έξαρση της επιδημίας που έχει καταγραφεί στην Ξάνθη και τη Ροδόπη, λόγω θρησκευτικού συγχρωτισμού, τις τελευταίες ημέρες του προηγούμενου μήνα και απεύχονται την επανάληψη τέτοιου σκηνικού σε νησιά ή άλλους δημοφιλείς προορισμούς.
Παράλληλα, η επόμενη είναι η τελευταία εβδομάδα, πριν το άνοιγμα των εισόδων της χώρας στους τουρίστες, με ό,τι αυτό σημαίνει για τον ρυθμό προετοιμασίας των αρμοδίων υπηρεσιών και των επιχειρήσεων, αλλά και των επιστημόνων.
Οι αλγόριθμοι και τα λοιπά μαθηματικά μοντέλα τροφοδοτούνται συνέχεια με στοιχεία και τα αποτελέσματα επιτρέπουν θετικές εκτιμήσεις για την εφετινή, ιδιαίτερη τουριστική περίοδο, ωστόσο και στο πιο καλό σενάριο υπάρχει πάντα και μια δύσκολη σκηνή, που αφορά τη διαχείριση μιας ή περισσότερων τοπικών επιδημιών.
Η πορεία των κρουσμάτων
Ο Ιούνιος ολοκληρώνεται με αρκετά βαρύ επιδημιολογικό φορτίο αναφορικά με τον νέο κορωναϊό και τη λοίμωξη Covid-19. Μέχρι και χθες δηλαδή τις πρώτες 21 ημέρες του μήνα έχουν καταγραφεί 362 κρούσματα κορωνοϊού. Ο απολογισμός του προηγούμενου μήνα, του Μαϊου, μήνα άρσης της καραντίνας και των περιοριστικών μέτρων, ήταν 299 κρούσματα.
Τα περισσότερα εξ αυτών εντοπίζονται στην Ξάνθη και τη Ροδόπη. Μάλιστα και στα κρούσματα του περασμένου διήμερου εκείνα που έχουν πηγή προέλευσης τις δύο περιοχές είναι αρκετά - από τα 19 που αναφέρθηκαν το Σάββατο τα 8 αφορούν την Ξάνθη και από τα 10 που αναφέρθηκαν χθες 1 στην Ξάνθη και 3 στη Ροδόπη. Το γεγονός ότι υπάρχει σαφής εικόνα της τοπικής επιδημίας οπως και σαφές πλαίσιο του lockdown επιτρέπει στους ειδικούς να είναι αισιόδοξοι για την αναχαίτιση της επιδημίας στη Θράκη.
Διαχείρισιμα θεωρούνται προς το παρόν και τα εισαγόμενα κρούσματα - χθες από το σύνολο των 10 κρουσμάτων τα τέσσερα ήταν εισαγόμενα, και ειδικότερα τα δύο από πτήσεις και τα άλλα δύο από τον Προμαχώνα, σύμφωνα με τις πληροφορίες. Προχθές, από τα 19 ήταν εισαγόμενα τα 9.
Ωστόσο, σε επιφυλακή βρίσκονται οι ειδικοί το τελευταίο 48ωρο για τα τουλάχιστον 7 περιστατικά κορωνοϊού που εντοπίστηκαν στη Θεσπρωτία. Όπως ανακοίνωσε η Περιφέρεια Ηπείρου πρόκειται για δύο αδελφές, μια 52χρονη και μια 59χρονη, από την Παραμυθιά. Μάλιστα, η πρώτη είχε διακομιστεί στο νοσοκομείο Φιλιατών με συμπτώματα πνευμονίας.
Από χθες το πρωί ξεκίνησε η ιχνηλάτηση των επαφών των δύο ασθενών, η οποία κατέληξε σε άλλα πέντε επιβεβαιωμένα κρούσματα. Ωστόσο, η ιχνηλάτηση συνεχίζεται, ενώ για προληπτικούς λόγους τέθηκε σε προσωρινή καραντίνα το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που ήρθε σε επαφή μαζί της κατά την εισαγωγή της στο νοσοκομείο ενώ για τον ίδιο λόγο αποφασίστηκε να μην λειτουργήσουν τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Παραμυθιά.
Η ανησυχία για το πώς θα ολοκληρωθεί η «σιωπηλή περίοδος»
«Ό,τι συνέβη και ό,τι βλέπουμε στην Ξάνθη πρέπει να λειτουργήσει ως αρνητικό παράδειγμα, ως παράδειγμα προς αποφυγή για όλους μας. Όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος παραβιάστηκαν όλοι οι κανόνες της κοινωνικής αποστασιοποίησης, και αντίθετα ο συγχρωτισμός έγινε ο κανόνας.
Τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν την προπερασμένη εβδομάδα και στη συνέχεια το τοπικό lockdown στον Εχίνο που τέθηκε σε ισχύ την περασμένη Τετάρτη, ελπίζεται ότι θα οδηγήσουν σε ταχύτατη ανακοπή της διασποράς του κορωνοϊού στην περιοχή. Ομοίως και στη Ροδόπη, όπου υπάρχει άλλη, μικρότερη, τοπική εστία της επιδημίας» λέει ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Νικόλαος Σύψας. Οι ειδικοί γνωρίζουν πια από άλλες ανάλογες εστίες επιδημίας ότι χρειάζονται τουλάχιστον 3-4 εβδομάδες για να «ακινητοποιηθεί» ο κορωνοϊός.
Ωστόσο, η ανησυχία των επιστημονικών και των υγειονομικών αρχών είναι έντονη για την εξέλιξη άλλων «εστιών συγχρωτισμού», κοινωνικής και κοσμικής φύσεως, όπως καταγράφηκαν σε νησιά και αλλού, το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος. Το παράδειγμα της Μυκόνου, όπου επιβλήθηκε λουκέτο σε επιχείρηση μετά τον έλεγχο, είναι το πιο χαρακτηριστικό.
«Κάθε περιοχή όπου καταγράφονται φαινόμενα συγχρωτισμού μπαίνει σε ζώνη κινδύνου, και φυσικά μας προβληματίζει τι θα δούμε και τι θα προκύψει. Τώρα διανύουμε μια «τυφλή», σιωπηλή περίοδο, όπως ονομάζουμε το διάστημα που μεσολαβεί από τον συγχρωτισμό και την απουσία κάθε μέτρου προστασίας μέχρι την εμφάνιση κρούσματος, είναι το διάστημα που διαρκεί περίπου 20 ημέρες. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα γνωρίζουμε εάν και τι πυροδότησαν εκείνες οι ημέρες και εκείνες οι συναθροίσεις» εξηγεί ο ειδικός.
Το «κακό» σενάριο είναι να εντοπιστούν τις επόμενες ημέρες σποραδικά κρούσματα σε νησιά ή άλλα σημεία όπου υπήρχαν τα φαινόμενα συγχρωτισμού. Στην περίπτωση αυτή μετά τον εντοπισμό του περιστατικού και την απομόνωσή του, θα γίνει ιχνηλάτηση και θα δοθούν οδηγίες.
Το «κακό» σενάριο συνεχίζεται εάν διαπιστωθεί ανοδική τάση στα κρούσματα ή και συρροή κρουσμάτων. Τότε θα σημάνει συναγερμός και θα τεθούν σε ισχύ περιοριστικά μέτρα στην περιοχή.
Είναι προφανές πως μια ενδεχόμενη καραντίνα, τοπικό lockdown, σε νησί ή άλλο τουριστικό προορισμό, αλλάζει δραστικά τον όποιο σχεδιασμό για τουριστική επανεκκίνηση, έστω και σε τοπικό επίπεδο. Οι ειδικοί επισημαίνουν πως είναι πολύ σημαντικό να αποφευχθεί η έξαρση της επιδημίας σε τοπικό επίπεδο, και το ανάλογο τοπικό lockdown, για τους επόμενους δύο μήνες που θα διαρκέσει η συρρικνωμένη εφέτος τουριστική περίοδος,
Το «καλό» - σχεδόν τέλειο- σενάριο είναι να μην υπήρχε κανένας άνθρωπος θετικός στον κορωνοϊό, ανάμεσα στους εκατοντάδες ή και χιλιάδες που συγχρωτίζονταν σε μπαρ και παραλίες κατά το επίμαχο τριήμερο που πυροδότησε τους φόβους των ειδικών, και συνεπώς να μην έχει εκτεθεί κανένας σε κίνδυνο.
Πάντως, όπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, κ. Δημήτρης Παρασκευής, «όσο μεγαλύτερη είναι η πυκνότητα του πλήθους, και συνεπώς του συγχρωτισμού, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος της υπερμετάδοσης, εφόσον υπάρχει κάποιος θετικός στον κορωνοϊό. Βεβαίως σημαντικό ρόλο παίζει και η συμπεριφορά του ίδιου του ασθενή, ασυμπτωματικού ή μη, πόσο μολύνει, πόσους εκθέτει στον ιό.
Κάθε τέτοιος ασθενής λειτουργεί μέσα στο πλήθος όπως η σπίθα μέσα σε ένα δάσος όταν υπάρχει ξηρασία και αέρας. Κι επιπλέον, επειδή δεν είναι ορατός ως ασθενής, ως πηγή μόλυνσης, δεν μπορούν να προστατευτούν οι άλλοι. Γι΄αυτό επιμένουμε πχ στη χρήση μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή σε συγκεκριμένους κλειστούς χώρους ή στην τήρηση της απόστασης στα μπαρ ή στις παραλίες, έστω ανάμεσα στις παρέες».
Ένα βήμα πριν από την επανεκκίνηση του τουρισμού
Το άνοιγμα των αεροδρομίων την περασμένη Δευτέρα έδωσε το έναυσμα για την έναρξη του τουρισμού στη χώρα μας, που μπαίνει στην νέα εποχή, με τους κανόνες που επιβάλλει η πανδημία, έστω και σε ύφεση, από την 1η Ιουλίου. Εφεξής, οι τουρίστες θα μπαίνουν στη χώρα χωρίς υποχρεωτικούς ελέγχους για τον νέο κορωνοϊό στις πύλες εισόδου. Οι έλεγχοι θα γίνονται αλλά θα είναι δειγματοληπτικοί. Οι επιστημονικές και υγειονομικές αρχές βρίσκονται ευλόγως σε εγρήγορση.
«Η επιδημιολογική εικόνα στην Ελλάδα είναι πολύ καλή. Το γεγονός ότι τις περασμένες ημέρες δεν καταγράφηκε κανένα θετικό κρούσμα εκτός από τις δύο εστίες στη Θράκη, είναι επίσης θετικό. Αυτό είναι το ένα σημαντικό δεδομένο για μας. Το άλλο δεδομένο είναι ότι αναμένουμεμικρό αριθμό εισαγόμενων κρουσμάτων. Αυτά μας επιτρέπουν να κάνουμε τους σχεδιασμούς και τα πλάνα που χρειάζονται. Το βέβαιον είναι πως δεν υπάρχει εφησυχασμός» λέει ο κ. Παρασκευής.
Με βάση τα μαθηματικά μοντέλα και τα στοιχεία με τα οποία τα τροφοδοτούν οι ειδικοί, τον Ιούνιο καταγράφεται 1 θετικό κρούσμα ανά 2.000 επισκέπτες. Εάν υποτεθεί ότι θα δεχόταν η χώρα 5 εκατ. επισκέπτες την εφετινή σεζόν, με αυτά τα δεδομένα θα ήταν ενδεχόμενο να υπάρξουν έως και 2.500 θετικοί στον κορωνοϊό τουρίστες. Από αυτούς νοσηλεία θα χρειάζονταν περί τους 375 – αριθμός ασθενών που επίσης θεωρείται διαχειρισιμος με βάση τις δραστικές βελτιώσεις που έγιναν στο σύστημα δημόσιας υγείας στης χώρας, με προσωπικό, εξοπλισμό, υποδομές, μέσα διακομιδής, ειδικές κάψουλες αρνητικής πίεσης κα.
Ωστόσο, αυτή η αναλογία θα αλλάξει και θα διαμορφωθεί ακόμη πιο βελτιωμένη, δηλαδή λιγότερο από 1 κρούσμα ανά 2.000 τουρίστες, τους επόμενους δυο μήνες, καθώς θεωρείται βέβαιον ότι θα βελτιωθεί περαιτέρω η επιδημιολογική εικόνα στις περισσότερες χώρες από τις οποίες θα υποδέχεται επισκέπτες η Ελλάδα. Μάλιστα, με ειδικό αλγόριθμο οι ειδικοί θα μπορούν να υπολογίζουν τον κίνδυνο με βάση τη χώρα προέλευσης και αναλόγως να ενημερώνουν και τα αρμόδια υπουργεία.
«Θα επιτηρούμε την εξέλιξη της πανδημίας και στη χώρα μας και στις χώρες από τις οποίες θα έρχονται επισκέπτες και αν δούμε πως υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή, προς το χειρότερο, τότε προφανώς θα λαμβάνονται μέτρα περιορισμού της διασποράς» λέει ο καθηγητής, επισημαίνοντας το σημαντικό «όπλο» που έχουμε στη διάθεσή μας, δηλαδή «την τήρηση των μέτρων. Η δική μας συμμετοχή και ευθύνη με την απόσταση που πρέπει να κρατάμε, με τη χρήση μάσκας όπου χρειάζεται, με την τήρηση κανόνων υγιεινής, των πρωτοκόλλων όπου επιβάλλεται, είναι κομβική και δεν πρέπει να υποτιμάται. Μέσα στο ρεαλιστικό πλάνο που έχει καταρτιστεί από τις αρχές, ας θυμόμαστε πως εμείς είμαστε οι ρυθμιστές με τη συμπεριφορά μας για το πώς θα εξελιχθεί η επιδημία».