rodospress.com

Κατατέθηκε στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της Αθήνας η έκθεση πραγματογνωμοσύνης που συνέταξε ο τεχνικός σύμβουλος οικογενειών οι οποίες έχασαν συγγενείς τους στο Μάτι.

Κατατέθηκε στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της Αθήνας η έκθεση πραγματογνωμοσύνης που συνέταξε ο Ανδριανός Γκούρμπασης, τεχνικός σύμβουλος δύο οικογενειών οι οποίες έχασαν συγγενείς τους στην καταστροφική φωτιά στο Μάτι την 23η Ιουλίου.

Ο αντιστράτηγος εν αποστρατεία ολοκλήρωσε το πόρισμά του το οποίο υποβλήθηκε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας, μέσω του δικηγόρου Αντ. Φούσσα, προκειμένου να συσχετιστεί με την προκαταρκτική εξέταση που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ο Ανδριανός Γκούρμπασης έχει υπογραμμίσει πλήθος σημείων, τα οποία συνέβαλαν στην τραγική εξέλιξη της πυρκαγιάς, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 96 ανθρώπων, βρίσκοντας ευθύνες σε διάφορους αρμόδιους φορείς, που δεν έπραξαν τα δέοντα για να αποτραπεί η τραγωδία: Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Περιφέρεια, δήμους, Πυροσβεστική, Αστυνομία.

ΤΕΛΙΚΟ ΣYΜΠΕΡΑΣΜΑ - ΠΟΡΙΣΜΑ:
«Μια σειρά από σοβαρά εγκληματικά λάθη, ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομοθετικά οργάνων, υπηρεσιών, αρχών και φορέων του ισχύοντος σήμερα μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Χώρας, όπως αυτά καταγράφονται αναλυτικά παραπάνω, σε συνδυασμό και με τις όποιες στρεβλώσεις εντοπίστηκαν κατά την οργανωτική δομή και λειτουργία του και καταγράφηκαν παραπάνω στο σύστημα πολιτικής προστασίας, είχαν σαν αποτέλεσμα από κοινού και συνδυαστικά να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό και επίπεδο την επιχειρησιακή ικανότητα και αποτελεσματικότητα γενικά του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και ειδικά του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και συνακόλουθα όλων των άλλων επιχειρησιακά εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας που συνέδραμαν το μηχανισμό δασοπυρόσβεσης, που είναι θεσμικά και νομικά υπεύθυνος για την ασφάλεια και προστασία της ζωής και σωματικής ακεραιότητας καθώς και της περιουσίας των πολιτών, και ως εκ τούτου να οδηγήσουν κατ΄ άμεσο ή έμμεσο τρόπο ή να επηρεάσουν σημαντικά και ουσιωδώς καθώς και σε αιτιώδη συνάφεια και σχέση αυτών με τις απώλειες και επιπτώσεις του καταστροφικού αυτού φαινομένου, ήτοι την μέχρι σήμερα απώλεια των 96 ανθρώπων, το σοβαρό τραυματισμό άλλων 31 καθώς πολύ σοβαρές ζημιές σε υποδομές, δομές και γενικά περιουσίες και το φυσικό περιβάλλον (καμένη δασική έκταση περίπου 13.620 στρέμματα εκ των οποίων τα 6.934 αφορούν οικιστικές περιοχές και τα λοιπά 5.825 δάση και δασικές εκτάσεις), από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε την 23η Ιουλίου 2018 και ώρα Ω/16:49 μμ στην περιοχή Νταού Πεντέλης, η οποία εξαπλώθηκε στην ευρύτερη περιοχή Καλλιτεχνούπολης – Νέου Βουτζά – Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι των Δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Μαραθώνος της Περιφερειακής Ενότητας Αν. Αττικής της Περιφέρειας Αττικής.

Πιο συγκεκριμένα, ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της Χώρας γενικά δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από το σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις σχετικές Εγκυκλίους σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου και κρίσης, αφού δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά και με επάρκεια στην εκ του νόμου αποστολή του και τις προβλεπόμενες από αυτόν αρμοδιότητές του.

Ειδικότερα τα ως άνω σοβαρά εγκληματικά λάθη, ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες εντοπίζονται κυρίως στη ΓΓΠΠ, στο ΠΣ, στην Ελληνική Αστυνομία, και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφέρεια και Δήμους), - όχι βέβαια ότι οι λοιπές δυνάμεις πολιτικής προστασίας λειτούργησαν αποτελεσματικά και στο βαθμό των δυνατοτήτων τους - όπως αυτές προσδιορίστηκαν και εξειδικεύτηκαν αναλυτικά ανωτέρω, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και σε άλλες αρμόδιες κρατικές αρχές, φορείς και υπηρεσίες, αφού δεν έχουν περιέλθει σε γνώση μου όλα τα αιτούμενα απαραίτητα έγγραφα στοιχεία και πληροφορίες.

Τα φαινόμενα δυσλειτουργίας, και το διαπιστούμενο επιχειρησιακό, υπό την ευρεία έννοια του όρου, έλλειμμα, εντοπίζεται κυρίως σε δράσεις συντονισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας των εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας καθώς και σε λάθη, ενέργειες και παραλείψεις κατά τις δράσεις ετοιμότητας, κινητοποίησης και αντιμετώπισης και γενικά της διαχείρισης της κρίσης εκ του καταστροφικού αυτού φαινομένου.

Ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας, αποδείχθηκε εν τέλει και εκ του αποτελέσματος, ότι κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τη λήξη της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου μέχρι και την έναρξη της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου, δεν κατόρθωσε, όπως επιβάλλονταν εκ του νόμου και της αποστολής του αλλά και των σχετικών Εγκυκλίων της ΓΓΠΠ, να είναι στην πράξη – και όχι επί ασκήσεως - κατάλληλα και έγκαιρα προετοιμασμένος και επαρκώς επιχειρησιακά οργανωμένος και να βρίσκεται πάντοτε ετοιμοπόλεμος και σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν, όπως πχ όταν ο δείκτης κινδύνου πυρκαγιάς σε μια περιοχή, όπως για παράδειγμα στην Αττική την 23η Ιουλίου 2018, είναι υψηλός (Κατηγορία Κινδύνου 4), προκειμένου να αντιμετωπίσει και γενικά να διαχειριστεί ταυτόχρονα και μάλιστα στην ίδια ή έστω και σε άλλη Περιφέρεια ταυτόχρονα δύο μεγάλες καταστροφές, λόγω δασικών πυρκαγιών και με την έκταση και ένταση σαν αυτές που εκδηλώθηκαν στην Κινέτα και στο Νταού Πεντέλης – Καλλιτεχνούπολη - Ν. Βουτζά – Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι. Και αυτό στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν απλά μόνο εμφανέστατο στις καταστροφικές πυρκαγιές της 23 Ιουλίου 2018, ότι δηλαδή ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας, ως αρμόδιος μηχανισμός του Κράτους για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών και λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και διαχείρισης των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών, έτσι ώστε να υπάρχει άμεσος έλεγχος αυτών που ενδέχεται να εκδηλωθούν κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, δεν ήταν προετοιμασμένος για τη λήψη κατάλληλων μέτρων και ανάληψη αποτελεσματικών δράσεων, αλλά πρωτίστως και το σημαντικότερο είχε άμεσες επιπτώσεις στις απώλειες εκ της συγκεκριμένης καταστροφής, που απολογιστικά μέχρι σήμερα αριθμούν 96 ανθρώπινα θύματα, 31 άλλους σοβαρά τραυματίες καθώς και μεγάλης έκτασης ζημιές σε δομές, υποδομές και περιουσίες πολιτών και το φυσικό περιβάλλον.

Tα βασικά σημεία του πορίσματος
Η πυρκαγιά ξέσπασε σε οικόπεδο στην συμβολή Ανδρούτσου και Πλαστήρα στο Νταού Πεντέλης στις 16:35 ανάμεσα σε δύο οικοδομές. Αυτός που έκαιγε κλαδιά και κούτσουρα δεν έσβησε… αποτελεσματικά την φωτιά με νερό και χώμα. Στις 16:49 η φωτιά επεκτάθηκε εξαιτίας των ανέμων που κατέγραφαν μέγιστη ταχύτητα 74 km/h, και διασπάσθηκε περί ώρα 17:17 μμ έως 17:30 μμ, το ενιαίο αρχικά μέτωπο, σε άλλα δύο και μάλιστα πέραν της κατά μέτωπο ανάπτυξης υπήρξε και πλευρική τους ανάπτυξη.

Η πυρκαγιά καταγράφηκε στις 16:35 μμ από κλειστό κύκλωμα ασφαλείας που είχαν εγκατασταθεί στην οικία επί της οδού Ιουστινιανού στο Νταού Πεντέλης. Αυτό σημαίνει ότι πριν γίνει ορατή η πυρκαγιά από τις συγκεκριμένες κάμερες της οικίας, η οποία απέχει μια απόσταση περίπου 80 - 100 μέτρων από το σημείο έναρξής της, τουλάχιστον 5–10΄ λεπτά της ώρας δηλαδή η πυρκαγιά ξεκίνησε στην πραγματικότητα περί ώρα 16:25 με 16:30 μμ..

Τα παραπάνω είναι μερικά από τα συμπεράσματα της τεχνικής έκθεσης του Ανδριανού Γκουρμπάτση Αντιστράτηγου-Υπαρχηγού Π.Σ., ε.α, Ειδικού Ερευνητή-Δικαστικού Πραγματογνώμονα Διερεύνησης Εγκλημάτων Εμπρησμού, την οποία κατέθεσε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών ο Αντώνης Φούσσας, δικηγόρος δύο οικογενειών που έχασαν τους συγγενείς τους στην καταστροφική φωτιά στο Μάτι την 23η Ιουλίου.

Τα οχήματα στην Κινέτα

Στην τεχνική έκθεση περιγράφεται πως η πυρκαγιά αναγγέλθηκε στο ΕΣΚΕ/ ΣΕΚΥΠΣ-199 την 16:49:27 μμ ώρα , ωστόσο η κινητοποίηση των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων από το ΕΣΚΕ έγινε καθυστερημένα περίπου κατά 10΄ λεπτά. Πιο συγκεκριμένα το πρώτο όχημα με αρ. κυκλοφορίας: ΠΣ 1475 (υδροφόρο 2,5 τόνων) και κωδικό κλήσης, πυροσβεστικό όχημα του 12ου ΠΣ Αθηνών (12-30), που αναφέρεται στο έγγραφο του ΕΣΚΕ με στοιχεία περιστατικού Α/Α: 571943 ενημερώθηκε την 16:57:57. Ακολούθως κινητοποιήθηκαν άμεσα άλλα οχήματα του 12ου ΠΣ Αθηνών, όπως η Α΄ πυροσβεστική έξοδος με δύο οχήματα. Πιο συγκεκριμένα τα οχήματα της Α΄ Εξόδου του 12ου ΠΣ Αθηνών, ΠΣ 2907 (υδροφόρο 5 τόνων) και κωδικό (12-1Α) και το ΠΣ 1475 (υδροφόρο 2,5 τόνων) και κωδικό (12-1Β). Στη συνέχεια ακολούθησε η κινητοποίηση διαφόρων αρμοδίων οργάνων, όπως ο Διοικητής του 12ου ΠΣ Αθηνών και άλλων οργάνων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας καθώς και πυροσβεστικών οχημάτων (πυροσβεστικών και εθελοντικών) από άλλες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, ΟΤΑ και Φορείς. Συνεπώς, με δεδομένο ότι ή πυρκαγιά ξεκίνησε περί ώρα 16:25 μμ με Ω/16:30 μμ, οι πυροσβεστικές δυνάμεις κινητοποιήθηκαν μετά από 30΄ λεπτά της ώρας από την έναρξη της πυρκαγιάς και όπως είναι φυσικό και αναμενόμενο, δεδομένου ότι επικρατούσαν κατά την έναρξη αλλά και στη συνέχεια ισχυροί έως και θυελλώδεις άνεμοι εντάσεως περίπου 7 μποφόρ με ριπές μεγαλύτερης έντασης, ήδη με την άφιξη των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων το μέτωπο εκτιμώ ότι έχει αρχίσει να εξαπλώνεται απειλητικά για τις κατοικίες της ευρύτερης οικιστικής περιοχής του Νταού Πεντέλης και να λαμβάνει ικανές αλλά και απειλητικές διαστάσεις.

Το πρώτο πυροσβεστικό όχημα (12-30), όπως επισημαίνεται στην τεχνική έκθεση με αποστολή του να βρίσκεται στο συμβάν της Νταού Πεντέλης, καθώς είχε έδρα τη θέση ''Πάτημα Βριλησσίων'' δεν έφθασε, επειδή είχε λάβει εντολή από το ΕΣΚΕ περί ώρα 13:50 να μεταβεί για ενίσχυση των πυροσβεστικών δυνάμεων στο άλλο μέτωπο πυρκαγιάς στην Κινέτα. Επίσης εντολή για να μεταβεί στην Κινέτα έλαβε, περί ώρα 14:45 και το περιπολικό όχημα (12-15), το οποίο είχε έδρα τη θέση ''Ντράφι–Διώνη'', δηλαδή το πλησιέστερο σε απόσταση στο τόπο του συμβάντος πυροσβεστικό όχημα.

Ένα ελικόπτερο

Σύμφωνα με την τεχνική έκθεση, από αέρος μόνον ένα Ε/Π βαρέως τύπου S-64 (ERICSSON) αξιοποιήθηκε επιχειρησιακά και επιχείρησε με τη ρίψη νερού συνδράμοντας τις προσπάθειες καταστολής των επίγειων δυνάμεων. Το συγκεκριμένο ελικόπτερο περί ώρα 17:15 μεταφέρει στο ΕΣΚΕ μια πρώτη εικόνα (πληροφορίες) της επικινδυνότητας της κατάστασης και είναι το μοναδικό εναέριο μέσο μέχρι περίπου την ώρα 17:45 που επιχειρεί, δεν μπορεί από μόνο του να συμβάλει καθοριστικά και αποτελεσματικά στην επιτυχή έκβαση και αντιμετώπιση της κατάστασης. Βέβαια δόθηκε εντολή να συνδράμουν και άλλα 3 Α/Φ CL-415, πλην όμως αυτό πέραν του ότι ήταν αργά, έγινε περίπου την ώρα 18:15 και βέβαια αυτά δεν προσέφεραν στις επιχειρήσεις κατάσβεσης, γιατί δεν μπόρεσαν να επιχειρήσουν (να πάρουν δηλαδή νερό από τη θάλασσα) λόγω κυματισμού από των ισχυρούς ανέμους που έπνεαν στην περιοχή. Εξάλλου το δεύτερο πτητικό μέσο που πέταξε πάνω από την πυρκαγιά αυτή στο Νταού Πεντέλης, ένα Ε/Π τύπου Super Puma του ΠΣ με κάδο, το οποίο πήρε εντολή από το ΕΣΚΕ και την Ηγεσία ΠΣ και απογειώθηκε από την Πάχη Μεγάρων περί ώρα 18:45 μμ, δηλαδή όταν ήταν σε πλήρη εξέλιξη η καταστροφή και επιχείρησε έως την ώρα 20:50 μμ, που ήταν πλέον επιχειρησιακά πολύ αργά.

Εκτροπή προς Μάτι
Ο κ. Γκουρμπάτσης υποστηρίζει στην έκθεσή του πως το έλλειμα στην επιχειρησιακή ικανότητα και αποτελεσματικότητα του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης, που δημιουργήθηκε εξ αιτίας του μετώπου πυρκαγιάς στην Κινέτα, είχαν σαν αποτέλεσμα το μη έγκαιρο, κατά το αρχικό στάδιο της προσβολής, περιορισμό, και έλεγχο και ως εκ τούτου την μη καταστολή της πυρκαγιάς. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τα σοβαρά λάθη, ενέργειες και παραλείψεις κατά την εφαρμογή των αστυνομικών - τροχονομικών μέτρων, που αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος, ότι δεν ήταν αποτελεσματικά για την αποσυμφόρηση των οχημάτων από την πληγείσα περιοχή και την εκτροπή τους προς ασφαλή διαφυγή από την περιοχή, όπου εξελισσόταν ο κίνδυνος και η απειλή για τους κατοίκους της πυρκαγιάς, όπως συνέβη πχ στην πλατεία στο Κόκκινο Λιμανάκι (οδός Δημοκρατίας), που εσφαλμένα τα οχήματα εκτρέπονταν στον παραλιακό δρόμο προς Μάτι, είχαν σαν αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό μεγάλου αριθμών κατοίκων από τις περιοχές Νέου Βουτζά, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι.

Αρκετοί από τους κατοίκους των περιοχών που επλήγησαν από την πυρκαγιά κινήθηκαν αυτοβούλως προς τις ακτές, μια ακτογραμμή με τέτοια μορφολογία (όχι βατή) με δυσχερή πρόσβαση στην παραλία και όσοι γνώριζαν μονοπάτια και διόδους έφτασαν έγκαιρα στις ακτές και τις παραλίες και ρίχθηκαν στη θάλασσα, για να διασωθούν, όσοι από αυτούς γνώριζαν μπάνιο, μετά από αρκετές ώρες από τα λιμενικά όργανα με τη συνδρομή αστυνομικών οργάνων και ιδιωτών που συνέδραμαν τη λιμενική αρχή με ίδια πλωτά μέσα. Άλλοι πάλι που δεν γνώριζαν πως θα φτάσουν στις ακτές εγκλωβίστηκαν και απανθρακώθηκαν εντός οικοπεδικών χώρων ή στους δρόμους, όπως η περίπτωση των 26 ατόμων που απανθρακώθηκαν εντός οικοπεδικού χώρου πλησίον των ακτών στην περιοχή Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι. Ο μεγάλος επίσης συνωστισμός και η συγκέντρωση μεγάλου πληθυσμού σε μια περιοχή με πολεοδομικές ιδιαιτερότητες (στενοί δρόμοι, κλειστοί με συρματοπλέγματα οικοπεδικοί χώροι πλησίον της ακτογραμμής κ.α) συνέβαλε σημαντικά στο θάνατο μεγάλου αριθμού θυμάτων στην ίδια περιοχή.