rodospress.com

Ελλειμμα αξιόχρεων επιχειρήσεων. Το 60% των αιτήσεων δανειοδότησης απορρίπτεται.

Βαρίδι για μια πιο δυναμική πιστωτική επέκταση που θα στηρίξει την αναπτυξιακή προοπτική αποτελεί η κρίση που πέρασε και η χώρα την προηγούμενη δεκαετία, αφήνοντας πίσω της βαθιά τα σημάδια τόσο για τις τράπεζες όσο και για το ελληνικό επιχειρείν.

Ο υψηλός όγκος των κόκκινων δανείων που εξακολουθεί να απασχολεί τις ελληνικές τράπεζες, ο χαμηλός βαθμός μετασχηματισμού των ελληνικών επιχειρήσεων, που συνεχίζουν να χαρακτηρίζονται από υψηλό κατακερματισμό και χαμηλή παραγωγικότητα, σε συνδυασμό με εγγενείς αιτίες που δεν ευνοούν τη διάχυση του επιχειρηματικού ρίσκου μέσα από venture capital σχήματα, αποτελούν τις βασικές αιτίες που παρεμποδίζουν ένα δυναμικό χρηματοδοτικό άνοιγμα, παρά τη γενική αποδοχή ότι λεφτά υπάρχουν.

Αδύναμοι οι μικροί
Το πρόβλημα εντοπίζεται στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, που σύμφωνα με τα στατιστικά ανέρχονται στις 400.000 σε σύνολο 800.000 ΑΦΜ. Να σημειωθεί ότι από τον αριθμό αυτό οι μισοί περίπου ΑΦΜ αφορούν αυτοαπασχολούμενους και άρα δεν αποτελούν μέρος του εν δυνάμει επιχειρείν. Με δεδομένο ωστόσο ότι με βάση τα στοιχεία των τραπεζών ο αριθμός των επιχειρήσεων που θεωρούνται αξιόχρεες δεν ξεπερνάει τις 100.000, το χρηματοδοτικό κενό φαίνεται να αγγίζει 300.000 επιχειρήσεις που είναι εκτός τραπεζικού δανεισμού, είτε γιατί οι ίδιες δεν απευθύνονται στις τράπεζες είτε γιατί η κάνουλα των χρηματοδοτήσεων παραμένει για αυτές κλειστή. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο υπουργείο Οικονομικών με τη συμμετοχή των τραπεζών και εκπροσώπων των παραγωγικών φορέων, το 60% των αιτήσεων για δάνεια που απορρίπτουν οι τράπεζες οφείλεται στη χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση των επιχειρήσεων.

Πρόκειται κυρίως για μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις που είτε έχουν δυσμενή στοιχεία στον «Τειρεσία», είτε οφειλές προς τις τράπεζες και το Δημόσιο και το ζητούμενο είναι το πώς αυτές οι επιχειρήσεις θα βγουν από τη μαύρη λίστα και θα διεκδικήσουν εκ νέου πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Με βάση τα στοιχεία από τις τράπεζες, το 14% των αιτήσεων απορρίπτεται είτε γιατί έχει ζημιογόνες χρήσεις είτε γιατί ο κύκλος εργασιών του δεν δικαιολογεί το ύψος της χρηματοδότησης, ενώ στο 16% ανέρχεται το ποσοστό εκείνων που απορρίπτεται γιατί το επιχειρηματικό σχέδιο κρίνεται μη βιώσιμο. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει την αυξημένη ανάγκη συμβουλευτικής υποστήριξης που πρέπει να αναπτύξουν οι τράπεζες προκειμένου να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να μετατρέψουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες σε βιώσιμες χρηματοδοτικές προτάσεις.
Η αναγκαιότητα στήριξης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας προκύπτει και από τα στοιχεία της ΤτΕ για τον τραπεζικό δανεισμό, που δείχνουν την υπεροχή των μεγάλων επιχειρήσεων στις διαθέσιμες πιστώσεις.

Η υπεροχή των μεγάλων
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη στατιστική βάση δεδομένων AnaCredit, η οποία συγκεντρώνει όλα τα τραπεζικά δάνεια προς επιχειρήσεις, που ξεπερνούν τις 25.000 ευρώ, το ένα τρίτο της τραπεζικής χρηματοδότησης μονοπωλούν 680 μεγάλες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη βαριά βιομηχανία της χώρας. Με βάση τα στοιχεία στα τέλη του 2020 οι επιχειρήσεις αυτές είχαν υπόλοιπο δανείων στις τράπεζες ύψους 24,4 δισ. ευρώ, έναντι 59,8 χιλιάδων περίπου μικρομεσαίων επιχειρήσεων με υπόλοιπο χρηματοδότησης 41,4 δισ. ευρώ.
Αν και όπως παρατηρεί η ΤτΕ τα στοιχεία αυτά ενέχουν μικρό βαθμό αβεβαιότητας εξαιτίας των διαγραφών και των πωλήσεων δανείων που έλαβαν χώρα το 2020, πολλά από τα οποία είναι δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η εικόνα είναι ενδεικτική και αποτυπώνει τη διάρθρωση του τραπεζικού δανεισμού.

Ο χάρτης των δανείων
Σε ό,τι αφορά την κατανομή του υπολοίπου της τραπεζικής χρηματοδότησης ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, το υψηλότερο υπόλοιπο τραπεζικών δανείων καταγράφεται στον τομέα της βιομηχανίας με χρηματοδοτήσεις ύψους 16 δισ. προς 10,6 χιλιάδες επιχειρήσεις. Εντός του βιομηχανικού τομέα, η κατηγορία με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση σε υπόλοιπο χρηματοδότησης είναι η βιομηχανία τροφίμων όπου περίπου 2,4 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης συνολικού ύψους 4,2 δισ., ενώ ακολουθεί η παραγωγή προϊόντων διύλισης πετρελαίου με δάνεια ύψους 2,3 δισ., προς περίπου 40 επιχειρήσεις. Στις υπόλοιπες κατηγορίες του τομέα της βιομηχανίας περιλαμβάνονται περίπου 8,2 χιλιάδες επιχειρήσεις με υπόλοιπο χρηματοδότησης περίπου 9,6 δισ.

Ο δεύτερος μεγαλύτερος τομέας οικονομικής δραστηριότητας της εγχώριας οικονομίας ως προς το υπόλοιπο χρηματοδότησης είναι το εμπόριο με δάνεια 14,9 δισ. Το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου της χρηματοδότησης του εμπορίου, ύψους 9 δισ., έχει δοθεί σε 12,4 χιλιάδες επιχειρήσεις που ασχολούνται κυρίως με το χονδρικό εμπόριο. Ακολουθούν η κατηγορία του λιανικού εμπορίου, όπου περίπου 8,2 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης 4 δισ., και η κατηγορία «εμπόριο και επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων», όπου περίπου 2,3 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης 1,9 δισ.
Ο τρίτος σημαντικότερος τομέας, βάσει του υπολοίπου τραπεζικής χρηματοδότησης, είναι ο τουρισμός με δάνεια 8,4 δισ., από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος, δηλαδή 7,9 δισ., έχει κατευθυνθεί σε 3,9 χιλιάδες επιχειρήσεις καταλυμάτων, ενώ περίπου 2,5 χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε υπηρεσίες εστίασης έχουν υπόλοιπο χρηματοδότησης 500 εκατ.

Τα στοιχεία της ΤτΕ για την τραπεζική χρηματοδότηση ανά μέγεθος επιχείρησης δείχνουν ότι ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τις μεγάλες επιχειρήσεις επιταχύνθηκε το α΄ τετράμηνο του 2021 σε 10,8% κατά μέσο όρο από 9,9% το 2020.

Ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής των δανείων προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) επίσης αυξήθηκε σε 7,4% το α΄ τετράμηνο του 2021 από 1,9% το 2020. Το διάστημα Ιανουαρίου – Απριλίου 2021 η μέση μηνιαία ακαθάριστη ροή δανείων (τακτής λήξης) προς τις μεγάλες επιχειρήσεις ανήλθε σε 515 εκατ., σε σύγκριση με ροή ύψους 847 εκατ. το 2020, ενώ η αντίστοιχη ροή δανείων προς τις ΜΜΕ το ίδιο διάστημα ήταν 355 εκατ. έναντι 503 εκατ. ευρώ το 2020, μόνο κατά τι δηλαδή χαμηλότερη σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Η εικόνα φέτος

Επίσης, το μερίδιο των δανείων προς ΜμΕ στη σωρευτική ακαθάριστη ροή δανείων (τακτής λήξης) προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2021 αυξήθηκε σε 43,8% έναντι 37,3% το 2020 και 41,1% το 2019. Επομένως, το τετράμηνο μέχρι τον Απρίλιο του 2021 οι τράπεζες συνέχισαν, όπως και το 2020, να κατευθύνουν μεγαλύτερο μέρος των δανείων προς τις μεγάλες επιχειρήσεις σε σύγκριση με τις ΜμΕ, οι οποίες συνδέονται με υψηλό πιστωτικό κίνδυνο. Η διαφορά όμως μειώθηκε το εν λόγω τετράμηνο σε σύγκριση με το 2020, ως αποτέλεσμα της επίδρασης των προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, τα κεφάλαια των οποίων κατευθύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό σε μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις.