rodospress.com

«Μη φοβάσαι, θα τα καταφέρεις, υπάρχει φως μετά το σκοτάδι». Μια προσωπική ιστορία ελπίδας που αφορά πολλούς, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας.

Δεν ήταν και πολύ εύκολο για ένα παιδί με μη διαγνωσμένη ψυχική ασθένεια να μεγαλώνει τη δεκαετία του ’90. Πριν μπορέσω να λάβω την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και μου δοθεί η δυνατότητα να μιλήσω σε κάποιον ειδικό, έπλεα σε πολύ σκοτεινά νερά. Στα 15 μου, θα ξεκινούσα να έχω φρικτές αϋπνίες, και λόγω αυτών, ψευδαισθήσεις από την κούραση. Λίγο αργότερα, θα πίστευα ότι με παρακολουθούν, ότι η τηλεόραση μιλούσε για μένα, ότι το σταματημένο αυτοκίνητο κάτω απ’το σπίτι μου είχε έρθει επί τούτου για να με κλείσει στη φυλακή, για κάποιο εφηβικό μου σφάλμα που στο μυαλό μου είχε πρωτεύουσα σημασία. Η θέση μου δεν ήταν στην κοινωνία. Δεν ήξερα πού ήταν, αλλά σίγουρα δεν ήταν εκεί.

Διαγνώστηκα με διπολική διαταραχή στα 21 μου, το 2005. Δεν ήμουν πλέον παιδί και οι δαίμονες μου είχαν ενηλικιωθεί κι αυτοί. Μετά από ένα πολύ οξύ μανιακό επεισόδιο, βρέθηκα σ’ένα νοσοκομείο να προσπαθώ να καταλάβω τι μου συνέβη. Για αρκετούς μήνες, θα έπαιρνα μια βαριά φαρμακευτική αγωγή, η οποία είχε ένα σωρό παρενέργειες, όπως για παράδειγμα να στραβώνει το στόμα σου ή να μην μπορείς να κάτσεις σε καρέκλα από την υπερένταση. Ήμασταν, ξαναλέω, στο 2005, και κανείς από τους φίλους μου δεν έκανε ψυχοθεραπεία. Όποιος έπαιρνε ψυχοφάρμακα το έκρυβε καλά. Είδα τον πρώτο μου ψυχοθεραπευτή αφού πέρασα στην δεύτερη φάση ενός μεικτού ψυχωσικού επεισοδίου, και διαγνώστηκα με βαριά κατάθλιψη.

Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν περάσει σχεδόν δύο δεκαετίες. Έχω περάσει τέσσερα επεισόδια διαφορετικών εντάσεων, με την ίδια υφέρπουσα ποιότητα. Δεν υπάρχει αμφιβολία για τη διάγνωσή μου. Παίρνω μια φαρμακευτική αγωγή, την οποία θα συνεχίσω, μάλλον, όσο ζω. Χωρίς αυτό να αποκλείει το να γλιστρήσω στο σκοτάδι της κατάστασής μου.

Έχουν γίνει πολλά βήματα για να απενεχοποιηθούν οι άνθρωποι που πάσχουν από κάποια βαριά ψυχική ασθένεια, και αξίζει να ειπωθεί ότι ο προϊστάμενός μου στην Καθημερινή το 2005 ήταν εξαιρετικά δεκτικός και τρυφερός σε σχέση με αυτό που βίωνα. Ωστόσο, δεν μπόρεσα, στα επόμενα χρόνια της ζωής μου, να μιλήσω ποτέ ανοιχτά για την ασθένειά μου, σε οποιαδήποτε δουλειά – στη Γαλλία, όπου και ζούσα – με φόβο ότι θα με απολύσουν. Πριν από πέντε χρόνια, το καμπανάκι χτύπησε ξανά και αυτήν την φορά δεν το άφησα να με καταστρέψει: να πλήξει την προσωπική μου ζωή, να γιγαντωθεί μέσα από επικίνδυνες συμπεριφορές, να πάρει το πάνω χέρι. Μια φίλη ψυχίατρος μου είχε πει κάποτε: ξέρεις, δεν γνωρίζω ούτε έναν διπολικό που να θέλει να πάρει φάρμακα τη στιγμή που βρίσκεται σε φάση μανίας.

Της απάντησα ότι δεν είναι ακριβώς επιλογή αυτό, το να μη θες. Σώμα και μυαλό σου επιτάσσουν να ζήσεις με την ένταση ενός μη κοινωνικά αποδεκτού ανθρώπου: δεν μπορείς να εναρμονιστείς σε μια ζωή που λόγω της ασθένειας σου, βρίσκεις φρικτά βαρετή. Τη στιγμή της μανίας, είσαι έτοιμος να ξαναχτίσεις τον κόσμο από την αρχή. Πιστεύεις ότι είσαι ο εκλεκτός και το πιο αστείο είναι ότι και οι τριγύρω σου σε θεωρούν κάτι μαγικό. Όπως λέει ο ψυχοθεραπευτής μου, είσαι μια υπέροχη ανοιχτή πληγή. Τα επεισόδια πολλών διπολικών έχουν στοιχεία και πραγματικής, ανεξέλεγκτης ευφορίας και δραματικά, φρικτά ξεσπάσματα.

Το 2023, έχω βγει μπροστά με την ασθένειά μου. Δεν τρομάζω να πω ότι έχω διπολική διαταραχή ούτε του επιτρέπω να με στιγματίζει. Είμαι πολλά πράγματα, και ένα απ’αυτά είναι αυτή η ταμπέλα. Ούτε και θέλω να τη φοράω ως παράσημο για το πόσο δύσκολος ήταν ο δρόμος που διένυσα για να φτάσω εδώ, 39 ετών, με δουλειά που τον περισσότερο καιρό με εκφράζει και αγαπώ, έχοντας δημιουργήσει την δική μου οικογένεια, να αγαπώ και να αγαπιέμαι. Σίγουρα όμως, επιτρέπω στον εαυτό μου να παραδεκτεί ότι δεν ήταν εύκολο το ταξίδι προς μιας μορφής εναρμονισμού σ’αυτά που η κοινωνία επιτάσσει. Δεν έχουν όλοι οι διπολικοί αυτήν την ευκαιρία, να μπορούν να ελέγξουν την ψυχή τους και να μην υποτάσσονται ολόκληροι στα ξεπάσματά τους.

Η κοινωνία, σε κάθε περίπτωση, όντως έχει κάνει κάποια βήματα προς την σωστή κατεύθυνση. Το 2023, όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, θα βρεις κάποιον που έχει συναντήσει, σε κάποια φάση της ζωής του, ένα ψυχοθεραπευτή. Ασθένειες όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, αγχώδης διαταραχή, έχουν γίνει αρκετά αποδεκτές. Άλλες, όπως η σχιζοφρένεια, το ξαδερφάκι της διπολικής διαταραχής, είναι ακόμη στιγματισμένες και έχουν περάσει στο λεξιλόγιο μας, εντελώς λανθασμένα, όταν θέλουμε να ορίσουμε μια συμπεριφορά που αλλάζει ριζικά από τη μια στιγμή στην άλλη. Ταυτόχρονα, όταν θέλησα να κάνω ιδιωτική ασφάλεια ζωής, δεν βρέθηκε καμία ελληνική ασφαλιστική να με δεκτεί. Σε προσωπικό όμως επίπεδο, είμαι εξαιρετικά ευγνώμων που κατάφερα να βρω την υποστήριξη που χρειάστηκα και να χαλιναγωγήσω τις κρίσεις μου, που ας μη γελιόμαστε, θα είναι μέρος της ζωής μου όσο αυτή διαρκέσει. Σήμερα, μετά από 20 χρόνια γνώσης και αποδοχής αυτού που είμαι, δεν θα το άλλαζα. Όσο κι αν πονάει, εμπεριέχει τόσο πλούτο συναισθημάτων, και τόσα χρώματα, που το θεωρώ κέρδος μου. Δεν θα το ευχόμουν σε κανέναν, αλλά αν υπάρχει κάποιος εκεί έξω που να παλεύει με τους δικούς του δαίμονες, είμαι εδώ για να του πω: μη φοβάσαι, θα τα καταφέρεις, υπάρχει φως μετά το σκοτάδι. Το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή. Έπειτα, βρες την αγάπη.